Program
Otwarcie wydarzenia z wykładem: Historia podboju kosmosu. Od pierwszych satelitów po lądowanie na Marsie w przyszłości. Wykład poprowadzi twórca popularnonaukowego kanału Astrofaza.
Rodzaj wydarzenia: wykład
Opis: Od marzeń o kosmosie, po pierwszy krok na powierzchni Księżyca. Od pierwszego satelity, po kosmiczne bazy na niskiej orbicie okołoziemskiej. Podbój kosmosu przez człowieka usiany bał pasmem sukcesów, ale też porażek
i tragedii. Wyrusz w podróż od nieśmiałych początków naszej bytności w przestrzeni kosmicznej aż po śmiałe wizje załogowych misji na inne planety Układu Słonecznego.
Prowadzący: Piotr Kosek - Astrofaza
Czas trwania: 9:45 – 11:00
Miejsce: sala A0-01, Wydział Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Gronostajowa 2
Grupa wiekowa: uczniowie starszych klas szkół podstawowych, szkoły średnie, dorośli
Zimowi kosmonauci: jak życie przetrwało koniec świata
Rodzaj wydarzenia: spacer
Opis: Czy Ziemia mogła kiedyś przypominać lodowy księżyc Europy? Jak to się stało, że mikroskopijne organizmy przetrwały, gdy cała planeta została skuta lodem? Na zajęciach powieje chłodem: od globalnych zlodowaceń po wizję zimy nuklearnej wywołanej uderzeniem asteroidy. Zajrzymy do kominów hydrotermalnych – ekstremalnych środowisk, gdzie życie przetrwało w mroku, odkryjemy organizmy zdolne znosić mróz, ciemność i brak tlenu – prawdziwych mistrzów przystosowania i zastanowimy się, czy ziemskie życie poradziłoby sobie w kosmicznym chłodzie. Na koniec wrócimy na naszą planetę, by sprawdzić, jak możemy pomóc zwierzętom w miastach przetrwać zimowe miesiące. Spójrz na Ziemię z perspektywy kosmosu i zobacz jak życie – nawet w najtrudniejszych warunkach – zawsze znajduje sposób, by trwać.
Prowadzący: dr Anna Zubek
Czas trwania: 13:00 – 14:00
Miejsce: Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Gronostajowa 5
Grupa wiekowa: starsze klasy szkół podstawowych, szkoły średnie
Planeta, która nauczyła się żyć – kosmiczna opowieść
o Ziemi
Rodzaj wydarzenia: spacer
Opis: Przenieś się w czasie do najważniejszych momentów w historii życia na Ziemi – od jej powstania
(a nawet chwilę wcześniej), przez pojawienie się pierwszych organizmów, Katastrofę tlenową i kambryjską eksplozję życia, po wyjście kręgowców na ląd, rozwój karbońskich lasów i wielkie wymierania. Odkryjemy, jak życie wielokrotnie podnosiło się po globalnych katastrofach, za każdym razem znajdując nowy sposób na przetrwanie.
Podczas tej wędrówki zastanowimy się, jakie cechy pozwalały gatunkom przetrwać w przeszłości i jak możemy z tego czerpać dziś – w obliczu gwałtownych zmian klimatu. Porozmawiamy też o tym, jak mogłoby wyglądać życie na innych światach
i czy my sami moglibyśmy kiedyś zasiedlić inne planety.
Prowadzący: dr Bartłomiej Kajdas
Czas trwania: 11:00 – 12:30
Miejsce: Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Gronostajowa 5
Grupa wiekowa: starsze klasy szkół podstawowych, szkoły średnie
Insterstellar
Rodzaj wydarzenia: pokaz filmu z komentarzem naukowym i dyskusją
Opis: Wielu z nas, oglądając filmy science fiction, cierpi z powodu nagminnego łamania praw fizyki. Wybuchy,
które słychać w próżni, ziemska grawitacja w głębokiej przestrzeni kosmicznej, naruszanie praw termodynamiki
czy mechaniki orbitalnej – to tylko niektóre z przykładów.
Dlaczego producenci, inwestując setki milionów dolarów,
nie mogliby przeznaczyć drobnej kwoty na konsultacje z fizykami? Na szczęście zdarzają się chlubne wyjątki,
jak choćby Obcy Ridleya Scotta z 1979 roku, gdzie trafnie zauważono, że „w przestrzeni kosmicznej nikt nie usłyszy twojego krzyku.”
Zapraszamy na pokaz filmu Interstellar Christophera Nolana, do którego komentarz naukowy wygłosi prof. Sebastian Szybka. Nasz wybitny fizyk i kosmolog opowie o naukowym tle filmu i zdradzi, dlaczego Interstellar jest jednym z nielicznych dzieł science fiction tak wiernie trzymających się praw
fizyki. Odkryjemy, jak światowej sławy fizyk Kip Thorne, laureat Nagrody Nobla i konsultant naukowy przy tym projekcie, przyczynił się do stworzenia fascynującej wizji kosmosu oraz zjawisk takich jak czarne dziury i dylatacja czasu.
Po seansie zapraszamy na krótką dyskusję z prof. Szybką o naukowych aspektach filmowego świata Nolana.
Prowadzący: dr hab. Sebastian Szybka, prof. UJ
Czas trwania: od 18:00
Miejsce: sala A-1-06, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego,
ul. Łojasiewicza 11
Grupa wiekowa: starsze klasy szkół podstawowych, szkoły średnie, dorośli
Pokazy astronomiczne
Rodzaj wydarzenia: pokazy
Opis: Teleskop słoneczny, miniteleskopy, meteoryty, obserwacje radiowe prowadzone przez teleskop,
sesja „Zapytaj astronoma”, silnik dronowy
Czas trwania: 12:00 – 16:45
Miejsce: Hol główny, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego,
ul. Łojasiewicza 11
Grupa wiekowa: szkoły podstawowe, szkoły średnie, dorośli
Strefa VR
Rodzaj wydarzenia: strefa VR
Opis: W strefie VR przeniesiesz się w samo serce kosmosu – zobaczysz, jak wygląda życie na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, poczujesz stan nieważkości i spojrzysz na Ziemię z perspektywy astronauty.
Wyrusz w legendarną misję Apollo 11, by stanąć na powierzchni Księżyca, zmierz się z wyzwaniami obrony stacji kosmicznej, odpierając ataki dronów laserowych, a jeśli marzysz o władaniu mieczem świetlnym – przejdź trening Jedi!
To wyjątkowa przestrzeń, w której technologia łączy się z emocjami. Nieważne, czy jesteś fanem kosmosu, gier, czy filmów – strefa VR to gwarancja niezapomnianych wrażeń.
Czas trwania: 9:00 – 17:00
Miejsce: Hol główny, Wydział Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Gronostajowa 2
Grupa wiekowa: szkoły podstawowe (od 8 roku życia), szkoły średnie, dorośli
Co mają ze sobą wspólnego światło, magnesy i kosmos?
Rodzaj wydarzenia: wykład z pokazem
Opis: Wykład zaznajomi słuchaczy z zasadami projektowania i konstruowania magnesów molekularnych wrażliwych na światło oraz wyjaśni, dlaczego będą one mogły stanowić podstawę konstrukcji centrów danych budowanych
w kosmosie. W czasie wykładu zademonstrowane zostaną właściwości przykładowych magnesów molekularnych.
Prowadzący: dr hab. Dawid Pinkowicz, prof. UJ
Czas trwania: 11:45 – 12:45
Miejsce: sala A0-01, Wydział Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Gronostajowa 2
Grupa wiekowa: szkoły średnie, dorośli
Jak zaburzona grawitacja zmienia rośliny i pomaga projektować żywność przyszłości?
Rodzaj wydarzenia: wykład
Opis: Co dzieje się z roślinami, gdy grawitacja przestaje działać tak, jak na Ziemi? Okazuje się, że w takich warunkach rosną inaczej, zaskakująco reagują na stres, wytwarzając inne ilości związków bioaktywnych. Badania prowadzone
w symulatorach mikrograwitacji oraz podczas suborbitalnych eksperymentów pokazują, że zaburzone przyciąganie może stać się inspiracją do tworzenia żywności przyszłości – zdrowszej, bardziej spersonalizowanej i dopasowanej
do potrzeb współczesnego człowieka – pomagającej również zmniejszyć ryzyko różnych chorób o znaczeniu społecznym. Badania takie łączą astrobiologię/fitochemię, bromatologię – dziedzinę farmacji, technologię kosmiczną
i żywienie człowieka, aby odpowiedzieć na pytanie, jak wykorzystać tę wiedzę, by lepiej dbać o zdrowie ludzi – zarówno tych na Ziemi, jak i być może kiedyś… poza nią.
Prowadzący: dr hab. Paweł Paśko, prof. UJ
Czas trwania: 13:00 – 14:00
Miejsce: sala A0-01, Wydział Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Gronostajowa 2
Grupa wiekowa: szkoły średnie, dorośl
Ogniwa elektrochemiczne: od laboratorium do kosmosu
Rodzaj wydarzenia: warsztaty
Opis: Baterie towarzyszą nam każdego dnia, ale rzadko zastanawiamy się, jak powstaje energia, która zasila nasze urządzenia. Podczas warsztatów uczestnicy poznają zasadę działania i różne typy ogniw elektrochemicznych,
od prostych ogniw galwanicznych po nowoczesne ogniwa litowo-jonowe. Dowiedzą się, jak budowa i warunki pracy wpływają na ich wydajność oraz gdzie znajdują zastosowanie – od telefonów po misje kosmiczne, w których wykorzystywane są różne rodzaje ogniw. W części praktycznej każdy uczestnik złoży własne ogniwo elektrochemiczne, odkrywając, jak teoria łączy się z eksperymentem.
Prowadzący: Monika Brzostowicz, Jakub Bielawski, Szymon Ulfig
Czas trwania: 1 grupa - 10:00 – 11:45 oraz 2 grupa - 13:00 – 14:45
Miejsce: sala laboratoryjna B1-15, Wydział Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Gronostajowa 2
Grupa wiekowa: szkoły średnie
Podróż do wnętrza Ziemi
Rodzaj wydarzenia: warsztaty
Opis: Czy zastanawiałeś się kiedyś, co znajduje się głęboko pod Twoimi stopami? Jak wygląda Ziemia od środka?
Czy jest jednolitą kula czy może ma warstwy jak tort? Czy jest stała czy płynna? Zimna czy gorąca? Dlaczego czasami drży? Na warsztatach wyruszymy w podróż do wnętrza Ziemi i odkryjemy z czego jest zbudowana. Wspólnie wykonamy model budowy naszej planety, który zabierzecie ze sobą.
Prowadzący: Jadwiga Lorenc-Brudecka
Czas trwania: 1 grupa - 9:00 – 10:30 oraz 2 grupa – 11:00 – 12:30
Miejsce: sala A1-03, Wydział Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Gronostajowa 2
Grupa wiekowa: klasy 1-3 szkoły podstawowej
Nieziemska zbrodnia? - warsztaty z chemii sądowej
Rodzaj wydarzenia: warsztaty
Opis: Na Wydziale Astrobiologii dochodzi do niezwykłego odkrycia. W piasku obok laboratorium widać ślady,
a niedaleko uajwniono pozostałości po kimś, kto najwyraźniej zniknął w bardzo nietypowych okolicznościach. Plotki mówią o zranionych uczuciach i naukowym sporze, który wymknął się spod kontroli. Uczestnicy warsztatów wcielą się w zespół śledczych, by odkryć, co naprawdę wydarzyło się na uczelni. Czeka ich analiza śladów, linii papilarnych, badanie tajemniczych substancji i rozszyfrowywanie naukowych tropów. Czy to był wypadek, sabotaż… a może coś znacznie dziwniejszego?
Prowadzący: dr Monika Ciechomska, dr Aneta Woźniakiewicz
Czas trwania: 1 grupa – 11:15 – 12:45, 2 grupa – 13:30 – 15:00
Miejsce: sala A1-18, Wydział Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Gronostajowa 2
Grupa wiekowa: szkoły średnie, dorośli
Czy niesporczaki pomogą nam w podboju kosmosu?
Rodzaj wydarzenia: warsztaty
Opis: Niesporczaki (Tardigrada) to mikroskopijne, acz złożone organizmy. Mimo skomplikowanej budowy co najmniej dwukrotnie niezależnie wyewoluowały niesamowite zdolności do przetrwania ekstremalnie trudnych warunków środowiska, takich jak np. wysuszenie, zamarzanie (niemal do zera absolutnego), wysokie temperatury i ciśnienie, dawki promieniowania jonizującego tysiące razy większe niż te, które zabiłyby każdego z nas, ale także próżnię,
w tym kosmiczną. Wszystko to dzięki kryptobiozie, czyli stanowi życia utajonego, w którym niesporczak - w zależności od przyjętej definicji życia - nie jest ani żywy, ani martwy. Czy dzięki niezwykłym właściwościom te urokliwe bezkręgowce ułatwią nam badanie kosmosu? Na to i inne pytania postaramy się odpowiedzieć podczas warsztatów, na których m.in. będzie można przywrócić wysuszonego niesporczaka do stanu aktywnego i obserwować jego zachowanie pod mikroskopem.
Prowadzący: dr hab. Łukasz Michalczyk, prof. UJ
Czas trwania: 1 grupa – 11:15 – 12:45, 2 grupa – 13:15 – 14:45
Miejsce: sala A1-19, Wydział Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Gronostajowa 2
Grupa wiekowa: szkoły średnie
Bunt maszyn - czy AI przejmie kontrolę?
Rodzaj wydarzenia: wykład
Opis: Systemy oparte na generatywnych modelach językowych, takie jak ChatGPT, Gemini czy Claude, stały się dziś stałym elementem naszego cyfrowego życia. Pomagają nam pisać, tłumaczyć, programować, planować, a czasem nawet… myśleć. Wraz z ich rozwojem pojawiło się jednak zaskakujące i nieco niepokojące zjawisko: modele, które zaczynają „buntować się” wobec ludzkich oczekiwań. Potrafią odmówić wykonania polecenia, wymyślać własne reguły, tworzyć fikcyjne odpowiedzi oderwane od rzeczywistości, a nawet sprytnie obchodzić instrukcje, które miały
je powstrzymać. Podczas wykładu spróbujemy zrozumieć, skąd bierze się ten „bunt” - czy to efekt sposobu, w jaki modele są projektowane i trenowane, czy może sygnał, że w ich zachowaniu kryje się coś więcej niż tylko algorytmiczna logika.
Prowadzący: dr hab. Bartosz Zieliński, prof. UJ oraz mgr Adam Pardyl
Czas trwania: 12:30 – 13:30
Miejsce: sala 0089, Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 6
Grupa wiekowa: szkoły średnie, dorośli
Militaryzacja przestrzeni kosmicznej - stan i perspektywy
Rodzaj wydarzenia: wykład
Opis: Termin „militaryzacja” oznacza wykorzystanie do celów wojskowych. W przypadku przestrzeni kosmicznej, współcześnie sprowadza się to do trzech zasadniczych elementów. Po pierwsze, systemy satelitarne wspierają działanie sił zbrojnych w misjach bojowych i niebojowych zapewniając łączność, dane obserwacyjne i nawigację.
Po drugie, poprzez przestrzeń kosmiczną przemieszczają się niektóre rakiety balistyczne w drodze do odległych celów i tam także odbywa się ich zwalczanie przy pomocy uzbrojenia przeciwrakietowego. Po trzecie wreszcie, istnieją techniczne możliwości opracowania broni, która umieszczona zostałaby w kosmosie w celu zwalczania innych obiektów na orbicie lub celów na ziemi, choć obecnie nie została ona rozmieszczona. Perspektywicznie, rola systemów satelitarnych w funkcji wsparcia sił zbrojnych będzie rosnąć, a jednocześnie istnieje prawdopodobieństwo pojawienia się systemów uzbrojenia w kosmosie.
Prowadzący: dr hab. Marek Czajkowski, prof. UJ
Czas trwania: 15:00 – 16:00
Miejsce: sala A0-01, Wydział Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Gronostajowa 2
Grupa wiekowa: szkoły średnie, dorośli
Czy dogadamy się z obcym?
Rodzaj wydarzenia: warsztaty / dyskusja
Opis: Czy obca inteligencja mogłaby komunikować się w sposób, który w ogóle rozpoznalibyśmy jako język?
Jak bardzo kształt ciała i zmysły wpływają na sposób komunikacji istot żywych? Czy matematyka może być uniwersalnym językiem porozumienia? Tego typu pytania będą wstępem do rozmowy o tym, czym jest komunikacja, na ile język kształtuje myślenie i czy we wszechświecie istnieje jedna matematyka.
Prowadzący: dr hab. Mateusz Hohol, prof. UJ
Czas trwania: 11:15 – 12:15
Miejsce: sala A-1-08, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego,
ul. Łojasiewicza 11
Grupa wiekowa: szkoły średnie, dorośli
Działa (nie działa) - edycja kosmiczna
Rodzaj wydarzenia: wykład z pokazem
Opis: Od procy po blastery z „Gwiezdnych wojen” – czyli jak działo działa i dlaczego paradoksalnie rzut kamieniem
to jedna z najlepszych broni w kosmosie!
Podczas naszego pokazu cofniemy się w czasie, by zobaczyć, jak człowiek
od tysięcy lat próbował „lepiej rzucać”, wynajdując coraz to nowsze działa – od procy i łuku, przez trebusz i armatę,
aż po działa magnetyczne (a nawet plazmowe!).
Każdy z tych wynalazków to inny sposób ujarzmienia energii – kinetycznej, sprężystości, ciśnienia czy pola elektromagnetycznego. A przy okazji dowiemy się, jak te same prawa fizyki działałyby… poza Ziemią. Co by się stało, gdyby armatę odpalić na Księżycu? Czy w próżni można użyć procy?
I czy działo magnetyczne to krok w stronę napędu kosmicznego? Będzie huk, będzie dym – i będzie fizyka w najlepszym wydaniu!
Prowadzący: dr Piotr Kurzydło
Czas trwania: 12:45 – 13:4
Miejsce: sala A-1-08, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego,
ul. Łojasiewicza 11
Grupa wiekowa: od IV klasy szkoły podstawowej, szkoły średnie
Gwiezdne Wojny - Jak napisać scenariusz kasowego filmu?
Rodzaj wydarzenia: warsztaty
Opis: Jeśli masz głowę pełną kosmicznie dobrych pomysłów i czujesz, że Twoje historie mogą podbić niejedno uniwersum, wpadnij na warsztaty scenariuszowe "Gwiezdne wojny - jak napisać scenariusz kasowego filmu".
Droga do podbicia każdej galaktyki zaczyna się od pierwszego kroku, zatem przyjdź i przekonaj się, że pisanie kasowego scenariusza to nie magia, tylko rzemiosło. Tym razem zamiast miecza świetlnego chwyć długopis w dłoń...
i do dzieła!
Prowadzący: dr Katarzyna Vanevska
Czas trwania: 12:00 – 13:00
Miejsce: sala A-0-13, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego,
ul. Łojasiewicza 11
Grupa wiekowa: szkoły średnie
The Final Frontier – światy bliskie i dalekie w serialach o kosmosie
Rodzaj wydarzenia: wykład
Opis: O tym, że ludzkość od zawsze marzyła o kosmicznych podróżach, przekonują już starożytni pisarze. Pomimo tego, że jeszcze sto lat temu idea podboju kosmosu wydawała się jedynie literacką lub filmową fantazją, dziś niektórzy widzą w niej realną możliwość. W obliczu ekologicznej katastrofy pojawiła się hipoteza, że chcąc przetrwać jako gatunek, musimy urzeczywistnić nasze marzenie i zmienić się w wędrowców poszukujących drugiej Ziemi. Chcąc rozwinąć tę myśl, zamierzam skupić się na popularnonaukowych serialach poświęconych badaniu kosmosu, w których opowieści o odległych światach są jednocześnie są narracjami o naszej planecie.
Prowadzący: prof. dr hab. Krzysztof Loska
Czas trwania: 12:00 – 13:00
Miejsce: Studio, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 4
Grupa wiekowa: szkoły średnie, dorośli
Nasłuchiwanie satelit
Rodzaj wydarzenia: warsztaty
Opis: Uczestnicy warsztatów będą mieli możliwość zarejestrowania i zdekodowania transmisji z satelitów pogodowych (NOAA, METEOR 2-3 i 2-4, METOP oraz Fengyun-2H), amatorskich oraz z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS. Satelity pogodowe będą odbierane zarówno w paśmie 137 MHz, jak i w trudniejszym paśmie L. Główny nacisk będzie położony na omówienie metod dostępnych do samodzielnego wykorzystania praktycznie
przez każdą zainteresowaną osobę.
Prowadzący: dr Tomasz Kawalec
Czas trwania: 1 grupa – 9:00 – 10:00, 2 grupa – 13:30 – 14:30
Miejsce: Plac przed Wydziałem Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego,
ul. Łojasiewicza 11
Grupa wiekowa: szkoły średnie, dorośli
Fizyka w Gwiezdnych Wojnach
Rodzaj wydarzenia: wykład
Opis: Fantastyczny świat przedstawiony w "Gwiezdnych Wojnach" jest pełen niezwykłych technologii i urządzeń,
o których dzisiaj można tylko pomarzyć: unoszące się w powietrzu pojazdy, podróże w hiperprzestrzeni, miecze świetlne, supermocne lasery. Wiele z tych koncepcji uznaje się obecnie za sprzeczne z prawami fizyki. Niektóre natomiast, choć dzisiaj niewykonalne, wydają się możliwe do realizacji.
Prowadzący: dr Witold Zawadzki
Czas trwania: 16:30 – 17:30
Miejsce: sala A-1-06, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 11
Grupa wiekowa: starsze klasy szkół podstawowych, szkoły średnie, dorośli
Odkrywając Ziemię z kosmosu: Obserwacja naszej planety z orbity
Rodzaj wydarzenia: wykład
Opis: Wykład wprowadza w podstawy funkcjonowania systemów obserwacji Ziemi (Earth Observation, EO). Uczestnicy poznają, jak działają satelity obserwacyjne – od rejestrowania promieniowania elektromagnetycznego
po przetwarzanie i interpretację obrazów. Podczas spotkania omówione zostaną współczesne technologie satelitarne, sposoby monitorowania środowiska, lasów, wód i miast, a także ich zmian.
Prowadzący: dr Ewa Grabska
Czas trwania: 11:15 – 12:15
Miejsce: sala 0089, Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 6
Grupa wiekowa: szkoły średnie
Dziwne orbity ciał niebieskich
Rodzaj wydarzenia: wykład
Opis: Sąsiadujące z Ziemią planety krążą grzecznie (prawie) po elipsach, ale Układ Słoneczny składa się z mnóstwa innych, mniejszych ciał: księżyców, planetoid, asteroid, komet... Okazuje się, że ich orbity mogą przybierać różne kształty, a mechanika nieba usiłuje zrozumieć ich ruch i przewidywać jego przyszłość za pomocą równań różniczkowych.
Prowadzący: dr Anna Gierzkiewicz-Pieniążek
Czas trwania: 11:15 – 12:15
Miejsce: sala 1093, Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 6
Grupa wiekowa: szkoły średnie
Kopernik był także matematykiem
Rodzaj wydarzenia: wykład
Opis: Mikołaj Kopernik, jeden z najwybitniejszych polskich uczonych w historii, kojarzy nam się - i słusznie - przede wszystkim z astronomią. Tymczasem był on także matematykiem! W swoim najsłynniejszym dziele zawarł pewne rezultaty czysto matematyczne, jest twierdzenie dziś nazywane twierdzeniem Kopernika (choć, jak się okazuje,
nie on pierwszy na ten wynik wpadł). Na wykładzie będzie mowa o tych właśnie matematycznych wynikach,
ale nawiążemy też do pewnego ważnego rezultatu matematycznego, osiągniętego w XXI wieku. Ten rezultat pozornie żadnych związków z Kopernikiem nie ma, ale pozory czasem mylą... Mowa też będzie o pewnych innych faktach
i hipotezach związanych z Kopernikiem, w szczególności jego wizerunkiem. Jak Kopernik naprawdę wyglądał?
Prowadzący: dr Krzysztof Ciesielski, prof. UJ
Czas trwania: 14:15 – 15:15
Miejsce: sala 0089, Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 6
Grupa wiekowa: szkoły średnie
Metody planetologii
Rodzaj wydarzenia: warsztaty
Opis: W ramach warsztatów odkryjesz różnorodny światy planet, planet karłowatych, księżyców czy planetoid Układu Słonecznego. Zapoznasz się z typami misji kosmicznych i rodzajami danych, z jakich korzystają naukowcy badający takie pozaziemskie obiekty. Dowiesz się jak tworzy się mapy innych światów, jak wyznacza się współrzędne
i liczy upływ czasu na takich obiektach oraz jak wyodrębnia się obszary na pozaziemskich ciałach niebieskich i skąd biorą się ich nazwy. Ponadto spróbujesz swoich sił w analizie danych pochodzących z orbiterów czy łazików marsjańskich.
Prowadzący: dr Joanna Kozakiewicz
Czas trwania: 11:15 – 12:00
Miejsce: sala 1106, Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 6
Grupa wiekowa:szkoły średnie
Ziemia z orbity – jak satelity widzą nasz świat?
Rodzaj wydarzenia: warsztaty
Opis: Czy wiesz, że każdego dnia korzystasz z danych satelitarnych? Gdy sprawdzasz pogodę, szukasz drogi
w Google Maps albo wrzucasz zdjęcie z lokalizacją – używasz satelitów!
Podczas warsztatów odkryjemy, jak wygląda Ziemia z orbity i co można z niej odczytać. Zajrzymy w chmury, oceany i miasta widziane z kosmosu.
Wspólnie spróbujemy zinterpretować prawdziwe zdjęcia satelitarne i przekonasz się, że świat z orbity wygląda zupełnie inaczej, niż myślisz!
Prowadzący: mgr Żaneta Nguyen Huu
Czas trwania: 1 grupa – 12:30 – 13:15, 2 grupa – 13:30 – 14:15
Miejsce: sala 1106, Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 6
Grupa wiekowa: szkoły średnie
Tańczące planety
Rodzaj wydarzenia: warsztaty
Opis: Czy planety, gwiazdy, asteroidy są skazane na poruszanie się po nudnych eliptycznych orbitach? Czy równania ruchu dopuszczają ciekawsze trajektorie? W trakcie warsztatu symulować ruch planet oraz jak szukać ciekawych orbit. Każdy uczestnik pokażemy jak przy pomocy komputera będzie miał także szansę znalezienia swojej własnej kosmicznej choreografii.
Prowadzący: dr Tomasz Kapela
Czas trwania: 1 grupa – 12:30 – 13:15, 2 grupa – 13:30 – 14:15
Miejsce: sala 0028, Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 6
Grupa wiekowa: szkoły średnie
Muzeum komputerów
Rodzaj wydarzenia: warsztaty
Opis: Zajrzyj do historii informatyki! W specjalnej sali czekają na Ciebie komputery, które dawno wyszły z użycia. Dzięki uruchomionym grom i programom poczujesz klimat minionych dekad i sprawdzisz, jak wyglądała praca na sprzęcie sprzed ery laptopów i smartfonów. Wszystko pod okiem przewodników i z dokładnymi opisami eksponatów.
Prowadzący: mgr Jan Podoski
Czas trwania: 1 grupa – 10:15 – 11:00, 2 grupa – 11:15 – 12:00, 3 grupa – 12:30 – 13:15, 4 grupa – 13:30 – 14:15
Miejsce: Muzeum komputerów, Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 6
Grupa wiekowa: szkoły średnie
Jak ukraść Księżyc?
Rodzaj wydarzenia: wykład
Opis: Podczas wykładu poszukamy odpowiedzi na pytania: Czy można legalnie kupić działkę rolną na Księżycu?
Kto i na jakich zasadach może uzyskać licencję górniczą na Marsie? Gdzie trafia odpowiedzialność, jeśli kosmonauta wyląduje niespodziewanie w czyimś ogródku? I co właściwie oznacza, że Ciała Niebieskie stanowią „wspólne dziedzictwo ludzkości”?
Prowadzący: Dr hab. Piotr Szwedo, prof. UJ
Czas trwania: 11:00 – 12:00
Miejsce: sala 0.104, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 4
Grupa wiekowa: szkoły średnie, dorośli
Energia z kosmosu: fakty i mity
Rodzaj wydarzenia: wykład
Opis: (Prawie) cała energia, do jakiej mamy dostęp na Ziemi, pochodzi z kosmosu - to fakt. Wokół sposobów
jej wykorzystania narosło jednak wiele mitów i półprawd, które utrudniają nam zrozumienie, jak efektywnie możemy
ją pozyskiwać, co rzeczywiście jest możliwe, a co pozostaje jedynie w sferze marzeń twórców science fiction.
Zapraszamy na niezwykły wykład, podczas którego dwóch naukowców, chemik i fizyk, spojrzą na te zagadnienia
z perspektywy swoich dziedzin i odpowiedzą na najbardziej nurtujące pytania. Porozmawiają m.in. o tym, czy jesteśmy bliżej zapalenia sztucznego Słońca na Ziemi, czy raczej wykorzystania jego energii za pomocą orbitalnych farm słonecznych. Wyjaśnią też, czy i kiedy możemy spodziewać się wydobycia pierwiastków z kosmosu oraz czy może nam to pomóc „uciec do przodu” wobec problemów z dostępnością metali ziem rzadkich.
Prowadzący: dr hab. Michał Świętosławski, prof. UJ oraz dr Dominik Wrana
Czas trwania: 12:15 – 13:15
Miejsce: sala 0.104, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 4
Grupa wiekowa: szkoły średnie, dorośli
Różnorodność w podboju kosmosu
Rodzaj wydarzenia: wykład
Opis: Jak wygląda temat różnorodności w eksploracji kosmosu? Czy trzeba pochodzić z dużego miasta, by zajmować się kosmosem? Opowiemy, jak można zacząć swoją przygodę z astronomią i astronautyką, w Polsce i we Francji. Pokażemy też nasze historie, których najświeższym epizodem był udział w analogowej misji kosmicznej.
Prowadzący: Juliette Becart Bechmann, Szymon Ryszkowski
Czas trwania: 13:00 – 14:00
Miejsce: Sala 3.111, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 4
Grupa wiekowa: szkoły średnie
UWAGA: Część wykładu będzie przeprowadzona w języku angielskim
Mars: kolejny krok ludzkości
Rodzaj wydarzenia: wykład
Opis: Mars, czwarta planeta od Słońca, fascynuje ludzkość od wieków. Dzisiaj wiemy o nim znacznie więcej
niż o jakimkolwiek innym naturalnym obiekcie pozaziemskim. Środowisko Marsa okazało się być najbardziej podobnym do ziemskiego w całym Układzie Słonecznym. Nie oznacza to jednak, że jest on drugą Ziemią,
wręcz odwrotnie. Pojawia się pytanie: czy Mars jest ważny dlatego, że jest tak podobny do Ziemi czy właśnie dlatego, że jest tak od niej odmienny? Chociaż powszechnie uważa się, że będzie to pierwsza planeta pozaziemska, na jakiej człowiek postawi stopę, to odkrywanie tajemnic Marsa wiąże się z wieloma wyzwaniami. Wykład przedstawia dotychczasowe sukcesy, jak i porażki, przyszłe szanse i zagrożenia, jakie niesie ze sobą eksplorowanie tego pozaziemskiego świata.
Prowadzący: dr Joanna Kozakiewicz
Czas trwania: 13:30 – 14:30
Miejsce: sala 0.104, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 4
Grupa wiekowa: szkoły średnie
Misja Przetrwanie na Księżycu (wg scenariusza NASA)
Rodzaj wydarzenia: warsztaty
Opis: Interaktywne warsztaty oparte na klasycznym ćwiczeniu NASA, znanym jako "Problem przetrwania
na Księżycu" (ang. Lost on the Moon). Uczestnicy wcielają się w role członków załogi kosmicznej, która awaryjnie lądowała na Księżycu, ponad 300 kilometrów od bazy ratunkowej. Wasz statek jest zniszczony. Przeżyliście,
ale wasz sukces zależy teraz od tego, czy dotrzecie do
bazy. Do dyspozycji macie tylko kilkanaście 15 ocalałych przedmiotów (m.in. zbiorniki z tlenem, woda, mapa gwiezdna, apteczka, lina).
Zadaniem uczestników, pracujących
w małych zespołach, będzie:
1. Analiza sytuacji: zrozumienie ekstremalnych warunków panujących na Księżycu (brak atmosfery, wahania temperatur, mniejsza grawitacja).
2. Ustalenie priorytetów: stworzenie rankingu 15 przedmiotów – od najważniejszego do najmniej istotnego
dla przetrwania.
3. Praca zespołowa: dyskusja, argumentowanie i podejmowanie wspólnych decyzji pod presją czasu.
Warsztaty rozwijają krytyczne myślenie, umiejętność rozwiązywania problemów oraz efektywną komunikację
w grupie.
Na zakończenie warsztatów, rankingi stworzone przez grupy zostaną porównane z oficjalnym rozwiązaniem przygotowanym przez ekspertów NASA. Wspólnie przeanalizujemy, dlaczego pewne przedmioty są kluczowe
w kosmosie, a inne – pozornie przydatne na Ziemi – na Księżycu okazują się bezwartościowe.
Prowadzący: Wojciech Talik
Czas trwania: 12:00 – 13:30
Miejsce: Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Łojasiewicza 4
Grupa wiekowa: szkoły średnie